GÜVENGENLİ İLETİŞİM
ÇAĞIMIZ İLETİŞİMİNİN OLMAZSA OLMAZI "GÜVENGENLİK"
Güvengenlik, bireylerin kendilerini oldukları gibi anlatabilmeleri, olumlu ve olumsuz duygularını iletebilmeleri, kendilerine ters gelen isteklere karşı koyabilmeleri, karşısındakinden istekte bulunabilme becerisine sahip olabilmeleri ve başkalarının haklarını çiğnemeden kendi haklarını kullanabilmeleri gibi davranışsal özelliklerdir.
**Örneğin; bir kişi lokantada karşılaştığı bozuk bir yemeği garsona değiştir diyemiyorsa,
--Otobüste ineceği yeri söyleyemeyip bir durak sonra inenlerin sayesinde iniyorsa,
--Derse geç kaldığında kapıyı tıklatıp içeri giremiyorsa,
--Aşık olduğu insana yıllardır açılamayıp platonik aşk yaşıyorsa,
--Birisi haksızlık yaptığında ona karşı hakkını savunamıyorsa ya da saldırganca davranışlarda bulunup çatışmayı çözemiyorsa,
--Arkadaşı kıramayıp, istemese de onun davetine hayır diyemiyorsa...bu kişi güvengenlik becerisi çok zayıf bireydir.
**İnsanoğlu, fiziksel, duygusal, bilişsel ve diğer birçok açılardan gelişmek ve yaşamını devam ettirmek için diğer insanlara ihtiyaç duyar.
**Sosyal bir varlık olarak tanımlanan insanın diğer insanlarla ilişki içinde olması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu ilişkilerin sağlıklı olması bireyin gelişimine ve mutluluğuna katkıda bulunan önemli bir unsurdur.
**Kişinin çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurabilmesi için sosyal beceri olarak adlandırılan birtakım becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu beceriler aynı zamanda kişilik gelişimini de olumlu yönde desteklemektedir.
**Sosyal beceri kapsamında, bireyin başkalarıyla başarılı bir şekilde etkileşimde bulunmasına olanak sağlayan, tanışma, kendini-başkasına tanıtma, randevu isteme, selamlama, soru sorma, cevap verme, dinleme, rahatsızlık belirtme, belirtilen rahatsızlığa karşılık verme, saldırganlığa uygun bir şekilde tepkide bulunma, çatışma çözme, şikâyet etme, diğerlerini övme gibi davranışlar yer almaktadır. Özetle sosyal beceri, olumlu ve olumsuz duygu ve yaşantıları istendik bir biçimde ifade edebilme ve haklarını koruma gibi davranışları ifade etmektedir.
**Çevredeki kişiler tarafından beğenilen, iletişim ve etkileşimi sürdürmeye yönelik tekrarlanabilen bu davranışlar sonucunda bireyler, kişiler arası durumlarda çevrelerinden pekiştireç elde ederler. Başka bir ifadeyle sosyal beceriler, bireylerin beğenilen, onaylanan bireyler olmasına, toplum içinde iyi bir konum elde etmelerine ve isteklerini yerine getirmelerine imkân sağlayan kişiler arası ilişkilere dair önemli beceriler olarak kabul edilmektedirler.
Kişiler arası ilişkiler ve bu ilişkilerin niteliği, insan hayatında önemli bir yer tutmaktadır. Bu ilişkilerin olumlu olması ancak karşılıklı hakların korunması ve bu haklara saygı duyulması ile gerçekleşmektedir.
**Bireylerin başkalarının haklarını koruması gerektiği kadar kendi haklarına da sahip çıkması istenen bir davranıştır.
**Bu tür özellikler, sosyal becerilerin yeterliliği durumunda ortaya çıkmakta ve bu beceriler insan ilişkilerini kolaylaştırmaktadır.
**Başkalarının hak ve düşüncelerine saygı duyarak kendi hak ve düşüncelerini ortaya koyup savunmak, yani güvengen olmak, bireyin sosyal becerilerini uygun şekilde kullanmasına yardımcı olur.
**Örneğin; bir kişi lokantada karşılaştığı bozuk bir yemeği garsona değiştir diyemiyorsa,
--Otobüste ineceği yeri söyleyemeyip bir durak sonra inenlerin sayesinde iniyorsa,
--Derse geç kaldığında kapıyı tıklatıp içeri giremiyorsa,
--Aşık olduğu insana yıllardır açılamayıp platonik aşk yaşıyorsa,
--Birisi haksızlık yaptığında ona karşı hakkını savunamıyorsa ya da saldırganca davranışlarda bulunup çatışmayı çözemiyorsa,
--Arkadaşı kıramayıp, istemese de onun davetine hayır diyemiyorsa...bu kişi güvengenlik becerisi çok zayıf bireydir.
**İnsanoğlu, fiziksel, duygusal, bilişsel ve diğer birçok açılardan gelişmek ve yaşamını devam ettirmek için diğer insanlara ihtiyaç duyar.
**Sosyal bir varlık olarak tanımlanan insanın diğer insanlarla ilişki içinde olması kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu ilişkilerin sağlıklı olması bireyin gelişimine ve mutluluğuna katkıda bulunan önemli bir unsurdur.
**Kişinin çevresiyle sağlıklı ilişkiler kurabilmesi için sosyal beceri olarak adlandırılan birtakım becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu beceriler aynı zamanda kişilik gelişimini de olumlu yönde desteklemektedir.
**Sosyal beceri kapsamında, bireyin başkalarıyla başarılı bir şekilde etkileşimde bulunmasına olanak sağlayan, tanışma, kendini-başkasına tanıtma, randevu isteme, selamlama, soru sorma, cevap verme, dinleme, rahatsızlık belirtme, belirtilen rahatsızlığa karşılık verme, saldırganlığa uygun bir şekilde tepkide bulunma, çatışma çözme, şikâyet etme, diğerlerini övme gibi davranışlar yer almaktadır. Özetle sosyal beceri, olumlu ve olumsuz duygu ve yaşantıları istendik bir biçimde ifade edebilme ve haklarını koruma gibi davranışları ifade etmektedir.
**Çevredeki kişiler tarafından beğenilen, iletişim ve etkileşimi sürdürmeye yönelik tekrarlanabilen bu davranışlar sonucunda bireyler, kişiler arası durumlarda çevrelerinden pekiştireç elde ederler. Başka bir ifadeyle sosyal beceriler, bireylerin beğenilen, onaylanan bireyler olmasına, toplum içinde iyi bir konum elde etmelerine ve isteklerini yerine getirmelerine imkân sağlayan kişiler arası ilişkilere dair önemli beceriler olarak kabul edilmektedirler.
Kişiler arası ilişkiler ve bu ilişkilerin niteliği, insan hayatında önemli bir yer tutmaktadır. Bu ilişkilerin olumlu olması ancak karşılıklı hakların korunması ve bu haklara saygı duyulması ile gerçekleşmektedir.
**Bireylerin başkalarının haklarını koruması gerektiği kadar kendi haklarına da sahip çıkması istenen bir davranıştır.
**Bu tür özellikler, sosyal becerilerin yeterliliği durumunda ortaya çıkmakta ve bu beceriler insan ilişkilerini kolaylaştırmaktadır.
**Başkalarının hak ve düşüncelerine saygı duyarak kendi hak ve düşüncelerini ortaya koyup savunmak, yani güvengen olmak, bireyin sosyal becerilerini uygun şekilde kullanmasına yardımcı olur.
Kişilerin Duygu ve Düşüncelerini İfade Ederken Üç temel Davranışta Bulundukları Söylenebilir.
ÇEKİNGENLİK⟶GÜVENGENLİK⟶SALDIRGANLIK
**Bu davranış biçimleri bir doğru üzerinde bir uçta çekingenlik, diğer uçta saldırganlık ve ortada güvengenlik olmak üzere yerleştirilebilir.
ÇEKİNGENLİK
**İçe dönük ve pasif davranışlar, doğrunun bir uç noktasında yer almaktadır.
**Çekingen kişiler, duygu ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edemeyen, haklarını korumada başarısız olan, diğerlerine sınır koyma, hayır diyebilme, kendi kararlarını verme konusunda güçlük yaşayan, kaygılı bireyler olarak tanımlanmaktadırlar.
**Bu nedenle de bu bireyler çoğu kez öfke ya da yetersizlik duygusu yaşarlar.
**Özetle hatır için çiğ tavuk yiyenlerdir.
SALDIRGANLIK
**Aşırı hareketlilik, saldırganlık ise doğrunun diğer uç noktası olarak değerlendirilebilir.
**Saldırgan davranışlar, bireylerin kendilerine ve başkalarına zarar verebilecek türden davranışlarını kapsamaktadır.
**Her iki uçtaki davranışlar da kendini ortaya koymada uygun
olmayan davranışlardır.
**Uygun olan ise kendini ve başkalarını aynı oranda gözeterek davranmaktır.
GÜVENGENLİK VE ÖZELLİKLERİ
**Güvengenlik, başkalarını küçük görmeden, onların haklarını yadsımadan bireylerin kendi haklarını koruyabilmeleri için geliştirilen bir çeşit kişiler arası ilişkiler biçimidir.
**Güvengenlik özelliği, kişilerin diğerlerine saygı duymaları kadar duygu, inanç ve fikirlerini de doğru biçimde iletmeleridir.
**Sosyal bağlamda güvengen olmak, kişinin bir başkasına kim olduğunu, ne yaptığını, ne istediğini ve yaşamdan ne beklediğini iletmesidir.
**Güvengen birey, kişiler arası ilişkilerde ne saldırganca davranır, ne çekingendir, ne de içine kapanıktır; ancak iletişimde bulunurken etkilidir.
**Bu beceri bireyin, diğer sosyal becerilerinin gelişmesine, ilgilendikleri şeylere daha çabuk ulaşmasına, fırsatları değerlendirmesine ve duygusal olarak daha fazla çevreye uyum sağlamasına yardımcı olur.
**Güvengenlik, bireyin toplumsal yaşamında başarılı olmasını, daha etkili iletişim becerileri edinmesini sağlar.
**Özetle güvengenlik, bireylerin insan ilişkilerinde eşitliğe özen gösterdiklerini, kendi gereksinimlerini görmezden gelmediklerini ve bunların karşılanması için çaba gösterdiklerini ifade eder.
**Bu kişiler, hayır diyebilme ve başkalarıyla aralarına sınır koyabilme becerisine sahiptirler.
**Ayrıca güvengen kişilerin duygularını açık bir biçimde rahatça ifade edebildiklerini, kendi haklarını kullanma konusunda çekingenlik göstermediklerini ve tüm bunları yaparken başkalarının haklarına saygı duyduklarını söylemek mümkündür. Bu bağlamda güvengen olmak hem bireyin kişisel anlamda ihtiyaçlarının karşılanmasını hem de topluma sağlıklı bir biçimde uyum sağlayabilmesini desteklemektedir.
**Güvengenlik düzeyi yüksek olan bireylerin ise kişiler arası ilişkilerde daha etkili ve işlevsel beceriler sergiledikleri gözlenmektedir.
**Güvengenlik düzeyi yüksek olan bireyler; olumlu ya da olumsuz duygu ve düşüncelerini kolaylıkla ifade edebilmekte, yapılamayacak istekler karşısında rahatlıkla hayır diyebilmekte, konuşmaları başlatabilme ve gerektiğinde sonlandırabilme gibi tepkileri kolaylıkla verebilmektedirler
**Güvengenlik bağımsızlık, yönlendiricilik, doğruları savunma ve sosyal etkililik bileşenlerinden oluşur.
Güvengenlik düzeyi yüksek olan bireylerde sosyal yetkinlik beklentisi de yüksek düzeyde olup, sosyal ilişkilerde girişimci bir yaklaşımla sosyal gruplara katılma ve insanlarla etkileşimde bulunma gibi becerileri kolaylıkla sergileyebilmektedirler.
Sonuç olarak güvengenlik düzeyi yüksek olan bireylerin iletişim ve çatışma çözme becerilerinin, güvengenlik düzeyi düşük olan bireylere göre daha üst düzeyde olduğu ileri sürülebilir.
GÜVENGENLİK NELERDEN ETKİLENİR
**Yapılan araştırmalarda kültürel farklılığın güvengenlikle ilişkili önemli bir değişken olarak ele alındığı görülmektedir.
**Bireyciliği ve yarışmayı teşvik eden kültürlerde yetişen bireyler, kollektivist ve itaat etmeyi onaylayan kültürlerde yetişen bireylerden daha güvengen olmaktadırlar.
**Asya kültüründe çekingenliğin, Batı kültüründe ise güvengenliğin öne çıktığı belirtilmektedir.
**Bu kültürel farklılığın, cinsiyet rollerine de yansıdığı ve erkeklerde güvengenliğin daha istenen ve pekiştirilen bir özellik olduğu ortaya konmaktadır.
**Yapılan çalışmalarda erkeklerin kızlara göre daha güvengen olduğunu ortaya koymaktadırlar.
**Araştırma sonuçlarına göre anne-babanın çocuklarını yetiştirmede demokratik bir tutum sergilemesi, çocuğun güvengen olması açısından önem taşımaktadır.
**Araştırmaların çoğu, güvengen davranış örüntüsünün uygun bir eğitim ile geliştirilebileceğini göstermektedir.
**Güvengenlik eğitimi, kişisel ve sosyal sorumlukların arttığı ergenlik döneminde karşılaşılan birçok problemin etkili bir biçimde çözülebilmesi açısından önemlidir.
**Ergenlik döneminin sonuna denk gelen üniversite yılları, öğrencilerin ailelerinden uzak oldukları, kendi ayakları üzerinde durmalarının, yeni bir şehre ve yaşama alışmalarının gerektiği bir dönemdir.
**Bu dönemde gençlerin diğerleriyle yaşadıkları sorunları etkili bir biçimde çözmeleri ya da isteklerini, ihtiyaçlarını uygun biçimde ifade edebilmeleri, haklarını savunabilmeleri, sağlıklı kişilik gelişimi için önemlidir.
**Toplum önünde konuşamama, iş görüşmelerinde yetersizlik, flörte başlayamama gibi güvengen olmamaktan kaynaklanan problemler, üniversite gençlerinin hem üniversite hem de üniversite sonrasında, yaşamlarını düzenlemede önemli bir engel olabilir.
**Bu nedenle güvengenlik özellikleri kazanmak özellikle ergenlik döneminde önem taşımaktadır.
Not: Bu yazının hazırlanmasında Psikolojik Danışman Mustafa KALAYLI ve Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 35: 342-350 [2008] 'in katkıları başta olmak üzere birçok kaynaktan faydalanılmış olup danışmanlık, güvengenlik,güvengenlik nedir, etkili iletişimde güvengenlik, hayır diyebilmek, güvengen davranış örnekleri, güvengen ne demek iletişimde güvengenlik nedir ile ilgilidir.
Share This:
MUSTAFA KALAYLI
I'SİTEMİZDE; İNSAN VE İNSANLIĞA FAYDALI OLABİLECEK "İYİ, DOĞRU VE GÜZEL OLAN HER ŞEY" SİZLERİN İSTİFADENİZE SUNMAKTAYIZ ....
Yorum Yok " GÜVENGENLİ İLETİŞİM "