ÇOCUĞUMUZLA ARAMIZDAKİ İLETİŞİM ENGELLERİ

By pdrnoktası - 4 Ocak 2018 Perşembe - No Comments

ÇOCUĞUMUZLA ARAMIZDAKİ İLETİŞİM ENGELLERİ

**Yetişkinler genellikle çocukları dinlediklerini düşünürler, oysa çocuk konuşurken sürekli ikaz, hatırlatma, önerilerde bulunma, fikir yürütme, yargılama gibi müdahalelerle çocuğu aslında dinlemezler.

**Sorunu olan veya kendinden bir şey anlatmaya çalışan bir kimseye uyarı, yargılama gibi müdahaleler, konuşan kişinin susmasına veya kendini duyulmamış hissederek küsmesine, içine kapanmasına neden olur.

**Bu gibi müdahalelere “iletişim engelleri” denir.

Emir Vermek, Yönlendirmek

Bu iletiler çocuğun duygularının önemsiz olduğu mesajını verir. Çocuk karşısındakinin istediğini yapma zorunluluğunu hisseder.

--“Doğru odana git.”

--“Gürültüyü kes.”

--“Yapman gerekir…

--"Yapacaksın”

--“Yapmak zorundasın…”

**Korku ya da aktif direnç yaratabilir.

**Söylenenlerin tersini denemeye davet edebilir.

**İsyankâr davranışa ya da misillemeye yol açabilir.

Uyarmak, Gözdağı Vermek

**Bu iletiler de emir verme ve yönlendirmeye benzer ancak kişinin vereceği yanıtın karşılığı olacak tümceleri de içerir.

**Kişinin isteklerine saygı duyulmadığı mesajını verir.

--“Yemek yemezsen dayak yersin.”

--“Ayaklarımın altından çekilmezsen çok kızacağım.”

--“…yapamazsan………. olur.”

--“Ya yaparsın yoksa…….”

**Korku, boyun eğme yaratabilir.

**Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini denemeye yol açabilir.

**Gücenme, kızgınlık isyankârlığa neden olabilir.

**Öfke ve düşmanlık yaratır.

Ahlak Dersi Vermek

**Bu tür ilişkilerde otoritenin ve zorunlulukların gücü kişiye karşı kullanılır.

--“Birisi konuşurken sözü kesilmez.”

--“Her zaman teşekkür etmelisin.”

--“Yapmalıydın.”

--“Senin sorumluluğun.”

--“…şöyle yapmak gerekir.”

**Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır.

**Çocuğun, durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir. Bireyi karşı koymaya zorlar.

Öğüt Vermek ve Çözüm Önerileri Getirmek

**Kişinin sorunlarını kendi kendisine çözeceği yeteneğinin olmadığına inanıldığını gösterir.

--“Neden gelip arkadaşlarınla oynamıyorsun?”

--“Elbiselerini yerine koymalısın.”

--“Ben olsam...”

--“ Neden ………yapmıyorsun?”

--“ Bence …” “Sana şunu önereyim.”

**Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima eder.

**Çocuğun sorununu bütünüyle düşünüp değişik çözümler getirip seçenekleri denemesine engel olur.

**Bağımlılık ya da direnme yaratabilir.

Öğretme, Nutuk Çekme, Mantıklı Düşünceler Önerme

**Bu durum aile içinde o anda herhangi bir sorun yokken çocuk tarafından kabul edilebiliyor ancak problem sırasında bu durum kabul edilmiyor ve daha fazla çatışmalara neden oluyor.

**Mantıklı düşünceler önerme, çocuğun mantıksız ve bilgisiz olduğuna ilişkin mesaj iletir.

--“Bıçak sağelle tutulur.”

--“Kitaplar fırlatılıp atılmak için değil, okumak içindir.”

--“İşte bu nedenle hatalısın…”

--“ Olaylar gösteriyor ki…”

--“ Evet ama…”

--“Gerçek şu ki…”

**Savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtır.

**Çoğunlukla çocuğun aileyle iletişimi kesmesine ve artık dinlememesine yol açar.

**Çocuğun kendini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine neden olabilir.

Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak, Aynı Düşüncede Olmamak

**Bu iletiler çocuk üzerinde diğerlerinden daha fazla olumsuz etki yapar.

**Bu değerlendirmeler çocuğun benlik saygısını düşürür.

**Çocuklar hakkında yapılan olumsuz değerlendirmeler çocuğun kendisini değersiz, yetersiz görmesine neden olur.

--“Çok dikkatsizsin.”

--“Kötü çocuk oldun.”

--“Her zaman aynı hatayı yapıyorsun…”

--“Sen zaten tembelsin.”

**Yetersizlik, aptallık, yanlış değerlendirme anlamı taşır.

**Çocuğun olumsuz bir yargıya hedef olma ya da azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar.

**Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (Ben kötüyüm) ya da karşılık verir (Siz de mükemmel değilsiniz.)

Övmek, Aynı Düşüncede Olmak, Olumlu Değerlendirmeler Yapmak

**Genel inanç olarak bu durumun çocuğa zarar vereceği hiç düşünülmez.

**Çocuğun öz imgesine uymayan değerlendirmelerin yapılması çocukta kızgınlık yaratır.

**Aşırı övgü sonucunda, çocuk buna alışır ve her zaman övülmeye gereksinim duymaya başlar.

--“Haklısın nasıl istersen öyle olsun.”

--“Çok güzel!”

--“Haklısın, o arkadaşın berbat birine benziyor.”

--“Bence harika bir iş yapıyorsun.”

**Ailenin beklentilerinin çok yüksek olduğunu ima eder.

**İstenilen davranışı yaptırabilmek için, söylenen içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir.

**Çocuğun öz imgesi (kendini algılayışı ) ile övgü uygun değilse çocukta kaygı yaratabilir.

Ad Takmak, Alay Etmek

**Çocuğun benlik saygısı üzerinde olumsuz etki yapar.

--“Ukalasın.” ,

--“Bu kadar yaramazlık yapmaya utanmıyor musun?”

--“Koca bebek…”

--“Hadi bakalım Süpermen!”

--“ Aptal!”

--“Hadi sen de sulu göz…”

**Çocuğun kendisini değersiz hissetmesine, sevilmediği kanısına varmasına yol açabilir.

**Çocuğun öz imgesi üzerinde çok olumsuz etkileri olabilir.

**Genellikle karşılık vermeye teşvik eder.

Yorumlamak, Analiz Etmek, Tanı Koymak

**Bu durum çocuğun konuşmasını ve kendi duygularını açıklamasını engeller.

--“Kardeşini kıskanıyorsun.”

--“Yorgun olduğum zaman hep beni rahatsız etmek istiyorsun.”

--“Senin derdin nedir biliyor musun?”

--“ Her halde çok yorgunsun.”

--“Aslında sen öyle demek istemiyorsun.”

**Tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusunu uyandırabilir.

**Çocuk kendini korumasız, kıstırılmış hisseder, kendisine inanılmadığı kanısına varabilir.

**Çocuk yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser.

Güven Vermek, Desteklemek, Avutmak, Duygularını Paylaşmak

**Anne babalar çocuklarının duygularını tam olarak anlamadıklarında ortaya çıkar.

**Böyle bir durumda sorun hiç yokmuş gibi algılanıp avutma eğilimine gidilir.

**“Üzülme yarın her şey düzelecek, kendini daha iyi hissedeceksin.” gibi mesajların verilmesi çocuğun önemsenmediği hissini verir.

--“Benim için üzülme.”

--“Gürültüden rahatsız olmuyorum.”

--“Aldırma… Boşver, düzelir…”

--“Hadi biraz neşelen…”

--“ Zamanla kendini daha iyi hissedersin”

**Çocuğun kendisinin anlaşılmamış hissetmesine neden olur.

**Kızgınlık duyguları uyandırır.

**Çocuk genellikle mesajı “ kendimi kötü hissetmem doğru değil” biçiminde algılar.

**Soru Sormak, Sınamak, Sorgulamak Çocuk sorgulanıyor hissine kapıldığında bu durum onda güvensizlik ve kuşku oluşturur.

--“Ne yaptığının farkında mısın?”

--“Bunu sana kim öğretti?”

--“Neden? Kim? Sen ne yaptın? Nasıl?”

**Soruları yanıtlamak genellikle eleştiri veya zorunlu çözüm getirdiğinden, çocuklar genellikle hayır demeye, yarı doğru yanıt vermeye, kaçamağa yönelir veya yalan söylerler.

**Sorular genellikle soru soranın nereye varmak istediğini açıklamadığından, çocuk korku ve endişeye kapılabilir.

**Ailenin endişelerinden doğan sorulara yanıt vermeye çalışan çocuk kendi sorununu gözden kaçırabilir.

Sözünden Dönmek, Oyalamak, Alay Etmek, Şakacı Davranmak, Konuyu Saptırmak

**Böyle iletiler yüzünden çocuk, anne babasının onunla ilgilenmediğini, duygularına saygı göstermediğini belki de onu dışladığını, dikkate almadığını düşünür.

**Çocuklar sorunlarını dile getirdiklerinde çok ciddidir.

**Şaka ve espriyle karşılık vermek onları incitebilir ve itilmişlik kenara atılmışlık duygusunu verir.

--“TV’ deki o zırvayı izleyeceğine okusan daha iyi olmaz mı?”

--“Kulak zarını patlatmaktan hoşlanıyor musun?”

--“Daha güzel şeylerden konuşalım…”

--“Sen neden dünyayı yönetmiyorsun?”

**Yaşamın güçlükleriyle savaşmak yerine, onlardan kaçınmak gerekli mesajını ima edebilir.

**Çocuğa sorunların önemsiz, saçma sapan ve geçersiz olduğu anlamını verebilir.

**Çocuk bir güçlükle karşılaştığında açık davranmaktan çekinebilir.

**İletişim engelleri, kendini anlatmaya çalışan çocuğa yardımcı olmadığı gibi, onun ileride sorunlarını da anlatamamasına, içine atmasına neden olur.

Not: Bu yazının hazırlanmasında Psikolojik Danışman Mustafa KALAYLI ve MEGEP'in katkıları başta olmak üzere birçok kaynaktan faydalanılmış olup danışmanlık, iletişim engelleri,iletişim engelleri örnekleri, iletişim engelleri örnekleri, çocuğumla iletişim, yanlış iletişim, iletişim hataları maddeler halinde ile ilgilidir.

Yazı Duyurusu

ÇOCUĞUMUZLA ARAMIZDAKİ İLETİŞİM ENGELLERİ