SALDIRGANLIĞIN AZALTILMASI (ÖNLENMESİNİN YOLLARI)
SALDIRGANLIĞIN AZALTILMASI (ÖNLENMESİNİN YOLLARI)
1.Düz Mantık
**Saldırganlığın yol açtığı kötü durum ve tehlikeler mantıklı sebeplerle anlatılabilir.
2.Ceza
**Cezanın altında yatan temel mantık, kişinin cezadan bir şeyler öğreneceği ve bu davranışı tekrarlamayacağıdır.
**Ağır cezaların geçici olarak etkili olduğu araştırmalarla gösterilmiştir.
**Ancak çok dikkatli kullanılmazsa uzun vadede tam tersi bir etki de yaratılabilir.
Örnek:Ana-baba çocuk ilişkilerine bakıldığında, fiziksel cezalar alan yani dayak yiyen çocukların ilerde daha saldırgan olduğu gözlemlenmiştir.
Örnek:Hapishanedeki mahkumlar, ağır bir şekilde cezalandırılmalarına rağmen, benzer suçları tekrar işleyebilmektedirler.
**Ceza, kişiyi, yalnızca tekrar cezalandırılmamak için itaate yöneltir. Kişinin yaptığının neden yanlış olduğunu benimsemesini sağlatmaz. Saldırganlığın ortadan kalkması için kişinin saldırganlığın yanlış olduğu fikrini bir temel değer yargısı olarak geliştirmesi gerekir.
**Hafif ceza ağır cezaya göre daha etkilidir. Bunun sebebi, insanlar ağır bir ceza çektiklerinde kendilerini suçun bedelini ödemiş gibi hissederler; cezanın sebebini oluşturan doğru değerleri içselleştirmezler. Oysa ki, kişilere davranışını engellemeye yetecek kadar hafif bir ceza verildiğinde, kişi bilişsel çelişki yaşamakta ve yanlış davranışı tekrarlamaması için güçlü bir sebep (ağır ceza) söz konusu olmadığından, bu kötü davranışı gerçekten istemediğini düşünmektedir. Dolayısıyla, davranışın yanlışlığını kabul etmekte, doğruyu benimsememektedir.
3.Saldırgan Modelleri Cezalandırmak
**Kontrollü deneyler sonucunda saldırgan karakterin cezalandırıldığı bir filmi izleyen çocukların, karakterin cezalandırılmadığı filmi izleyen çocuklara göre daha az saldırgan olduğu bulunmuştur.
4.Alternatif Davranış Modelleri Ödüllendirmek
**Çocuğu, saldırgan davrandığında dikkate almayıp (görmezden gelip), iyi davranışlar sergilediğinde ödüllendirmek de bir yöntem olabilir.
Örnek:Öğretmenlere çocukların saldırgan davranışlarını görmezden gelip, uyumlu davranışlarda (arkadaşça oynamak, oyuncakları paylaşmak vs.) bulunduklarında ise onlara çok ilgi göstermelerini söyledi. Birkaç hafta içinde saldırgan davranışlarda önemli ölçüde azalma görüldü.
5.Saldırgan Olmayan Modellerin Varlığı
**İnsanlar belirsiz durumlarda ne yapacaklarına karar vermek için çevredekilerin davranışlarından ipuçları edinirler.
**Nasıl davranılması gerektiğinin net olmadığı durumlarda ne yapacağımıza sosyal ortamdan etkilenerek karar veriyoruz. Dolayısıyla kişinin etrafında onunla benzer şartlarda olan ve sorunlarını şiddet içermeyen yollarla çözen insanların varlığı, kişinin de böyle davranmasını önemli derecede arttırır.
6.Başkalarına Empati Geliştirmek
**Kendimizi karşıdakinin yerine koymamız saldırganlığı azaltır.
Özellikle Saldırganlığı Azaltıcı Bazı Yaklaşımların Etkili Olabildiği Görülmüştür.
Bu Yaklaşımlar:
1.Saldırgan davranışların cezalandırılması ya da ciddi düzeyde değilse göz ardı edilmesi; saldırgan olmayan, yapıcı, uyumlu davranışların ödüllendirilmesidir.
**Özellikle ufak yaştaki çocuklar büyüklerin ilgisini çekmek için saldırgan davranışlarda bulunurlar. Onlar için, böyle davrandıkları için cezalandırıcı bile olsa ilgi görmek, hiç ilgi görmemekten daha iyi olabilir.
2. Çocuğa sosyalleşmesi sırasında, saldırgan olmayan modeller sunmak da saldırganlığın oluşmasını engellemede, önemli bir yoldur.
**Eğer, ana-baba birbirine saldırgan davranışlarda bulunuyor, çocuk sürekli televizyonda şiddet içeren programlar izliyor veya etrafında sorunların saldırganlık yoluyla çözüldüğünü görüyorsa, saldırganlığı sorun çözücü bir davranış olarak öğrenir, saldırgan davranışların yaşamın bir parçası olduğunu düşünür ve bunu kendi yaşamında da uygulamaya koyar. Çocuğun saldırgan olmamasını istiyorsak, önce onun yakın çevresini saldırganlıktan arındırmalıyız.
3.Saldırganlığın azalmasında etkili bir başka etmen de empati ya da kendini başkasının yerine koyma becerisidir.
**Bilişsel çelişki kuramında da görüldüğü gibi, insanlar, karşıdaki kişiyi ya da grubu aşağılamadan ona bilerek acı ve zarar vermekte zorlanırlar. Eğer, saldırganlığın bir gereği karşıdakini bu şekilde kötülemektense, insanlar arası empati kurmak, saldırganlığı engelleyebilir. Çocuklarda empati ve saldırganlık arasında negatif bir korelasyon olduğunu ortaya koymuşlardır: Kişi ne kadar kendini başkasının yerine koyup onun hissettiği gibi hissetme yeteneğine sahipse, o kadar az saldırganlık gösterir. Nitekim çocuklarda empati gelişimini sağlamak için eğitim çalışmaları sonunda çocukların daha az saldırgan davranışta bulunduğunu görmüşlerdir.
SALDIRGANLIK DAVRANIŞINI ÖNLEMEYE YÖNELİK ÖNERİLER
1.Aile içindeki dengesiz ve olumsuz ilişkilerden kaçınılmalıdır.
2.Çocuğun saldırganlık dürtüsünün, kaba üstünlük sağlamak için değil de yeteneklerini ve zekasını kullanarak toplumsal amaçlara yönlenmesi sağlanmalıdır.
3.Çocukta güven duygusu geliştikçe beklemeyi ve tepkisini dizginlemeyi öğrenir. Bu yüzden çocuğa güven aşılanmalıdır.
4.Başkaldırma yerine uysal davranmanın kendi yararına sonuçlandığını gördüğünde saldırganlık davranışı azalır .
5.Saldırgan dürtüyü boşaltmak için spor gibi çeşitli faaliyetlere çocuk yönlendirilmelidir.
6.Saldırgan çocuğa aktif olmasını sağlayacak hareketli oyunlar veya etkinlikler hazırlanmalıdır.
7.Okul ortamında çocuğun ilgi istek ihtiyaç ve gelişimsel düzeyine uygun programların yapılması, fiziksel ortamların hazırlanması ve materyal seçimi önemlidir.
8.Çocuğun kendi davranışını eleştirmesine ve empati kurmasına yönelik hikayeler oluşturmak ve bu hikayeleri çocuğa okumak yararlı olur.
9. Saldırganlık davranışını pekiştirebilecek her türlü davranış biçiminden kaçınılmalıdır.
10. Sınıf içi disiplin ve kurallar çocukların başarabileceği düzeyde olmalıdır.
11. Çocuğun saldırgan davranışını engellemek için motivasyon arttırıcı etkinlikler ve başarabileceği sorumluluklar verilmelidir.
12. Saldırganlık davranışı çeşitli davranış değiştirme yöntemleri uygulanarak söndürülebilir.
TERAPÖTİK OLARAK SALDIRGANLIKLA ÇALIŞMAK
1.Saldırgan davranışın ne olduğu sorulur. Danışman ifade edilen tarifleri genel olarak toparlayıp bir tarif yapar.
2. Çevreden görülen saldırgan davranış örnekleri sorulur ve anlattırılır.
Örneklerden birisi, el kuklaları yardımıyla canlandırılır. Saldırgan davranışa maruz kalan kuklanın ne hissettiği sorulur ve tartışılır.
3. Saldırgan davranışa uğrayan kuklanın ne yapması gerektiği sorulur ve tartışılır.
Not: Bu yazının hazırlanmasında James N. Butcher'in "Anormal Psikoloji" kitabı ile Daniel T. Sciarra, Vance L. Austin'in "Çocuklarda ve Ergenlerde Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar" kitabından faydalanılmış olup ders, hastalık, saldırganlık, davranış ve uyum problemleri ders notları, saldırganlık tedavisi, saldırganlığın azaltılması, saldırganlığın önlenmesi ile ilgilidir.
Share This:
MUSTAFA KALAYLI
I'SİTEMİZDE; İNSAN VE İNSANLIĞA FAYDALI OLABİLECEK "İYİ, DOĞRU VE GÜZEL OLAN HER ŞEY" SİZLERİN İSTİFADENİZE SUNMAKTAYIZ ....
Yorum Yok " SALDIRGANLIĞIN AZALTILMASI (ÖNLENMESİNİN YOLLARI) "