TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI-1

By pdrnoktası - 11 Aralık 2017 Pazartesi - No Comments

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR ?

**Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydalar var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün ve farkındalığının kaybolması, aynı zamanda teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara sebep olabilir.

**İnternet ve teknoloji bağımlılığı diğer bağımlılıklarda olduğu gibi kişinin bağımlısı olduğu teknolojik ürüne ulaşamadığında yoksunluk(aşırı istek) yaşadığı bir durum olarak tanımlanmaktadır.

Teknoloji bağımlılığının belirtileri

**Yalnızca birkaç dakika deyip, kendini ve başkalarını kandırarak saatler harcamak.

**Çevrenizdekilere ekran karşısında geçirdiğiniz zaman hakkında yalan söylemek.

**Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etmek.

**Anonim bir kişiliğe bürünmek, insanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek.

**İnternete girmek için, temel ihtiyaçlarından (yemek öğünleri, kendine bakım vb), derslerden, sosyal hayattan ya da randevulardan ödün vermek.

**Bilgisayarınızın başında çok fazla zaman geçirdiğiniz için suçluluk duyuyorken bir yandan da büyük bir zevk almak ve bu iki duygular (ambivalans) arasında gidip gelmek.

**Bilgisayarınızdan uzak kaldığınız zaman gergin ve boşluktaymış gibi hissetmek.

**Geç saatlere kadar "gündüzden geceden" habersiz bilgisayar veya telefon başında kalmak.

Teknoloji bağımlılığının neden olduğu sorunlar

**Fiziksel şikâyetler

**Gözlerde yanma ve yaşarma

**Boyun kaslarında ağrı, sertleşme ve tutulma

**Beden duruşunda ve yürümede bozukluk

**Elde uyuşukluk

**Halsizlik ve günlük sosyal aktivitelerden zevk alamama

**Sosyal alanda görülen şikâyetler

**Akademik başarıda düşüş

**Kişisel, aile ve okul sorunları

**Zamanı idare etmede ve plan yapmada başarısızlık

**Uyku bozuklukları insomnia (uyuyamama) ve hipersomnina (aşırı uyuma)

**Yemek yememe ve yemek zamanını sürekli erteleme

**İnternet dışında Aktivitelerde ve aktivitelerden alınan haz da azalma

**İnternet arkadaşları dışında izolasyon

Bağımlılığı kontrol altına alma yöntemleri

**Günlük internet kullanım saatlerini değiştirin.

**Haftalık internet kullanımı çizelgeleri hazırlayıp, uyulmasında kararlı olun.

**Psikolojik destek ya da aile terapisi gibi yardımlar alın.

**Yapmayı isteyip de fırsat bulamadığı faaliyetleri bir deftere yazmasını sağlayın, internet kullanmak için yoğun istek duyduğunda yazdıklarından birini yapmasını isteyin.

Çocuk ve ergenlerde bağımlılığı önleme

**0-18 aylık bebekleri, tüm ekranlardan uzak tutmak gerekiyor.

**Görüntülü görüşmeler dışında, tüm ekranlar bu yaş çocuklar için zararlı, zira ekran hızlı gelişen beyin için faydasız bir araç.

**Beynin en hızlı geliştiği bu evrede çocukların tek ihtiyacı olan şey, ebeveynle etkin diyalog.

**Kitaplarla, ninnilerle, şarkı ve türkülerle çocuklarla konuşulması gereken bir dönem bu.

**18-24 aylık bebekler için ekranla tanışma mümkün. Şart değil ama bu tanışma olacaksa da çok sınırlı tutulması gerekiyor.

**Burada da kriter ekrandaki içeriğin niteliği. Çocukların ekranla ilk tanışması ne kadar geç olursa o kadar iyi.

Okul öncesi yaş grubu (2-5 Yaş)

**2-5 yaş çocuklar günde en fazla 30 dk ekran başında bulunabilir.

**Yine kriter kaliteli içerik. Peki nasıl anlayacağız kaliteli içeriği? İzleyeceğiz. Önce biz izleyeceğiz. Ebeveynin kendisinin izlemediği hiçbir içeriğin çocuğa sunulmaması kuralı önemli.

İlköğretimin ilk 4 yılında

**5-6 yaş ve üzerindeki çocuklar ve ergenler için Pediatri Akademisi somut saat sınırları yerine genel prensipler ortaya koyuyor.

**Malum, bu dönemde ekran zamanı artık ebeveyn kontrolünden ziyade çocuğun kontrolünde bir mesele. Öyle olunca da yapılması gereken çocukla birlikte bir ‘ekran zaman planı’ oluşturmak.

**Ekran zaman planı çocukla ebeveynin birlikte hazırladığı bir zaman planıdır. Çocuğun hafta içi ve hafta sonu ekrana hangi saatlerde, hangi sürelerle ulaşacağını belirleyen bir sözleşme.

**ödev haricinde oyun ve eğlence için günlük 45 dakika zaman ayrılmalıdır.

Sonraki yıllarda

**hafta sonu daha esnek olmakla birlikte günde 1 saat kullanım uygundur.

**Lise çağında da günlük 2 saat yeterlidir.

Ekran Zaman Planı

Ekran zaman planını hazırlarken şu prensipleri akılda tutmakta fayda var:

**Günde 1 saat fiziksel ve sosyal aktivite zamanı muhakkak olmalı.

**Her gün en az 8 saat uyku zamanı ayrılmalı.

**Çocukların yatak odasında TV, bilgisayar vb... aletler olmamalı.

**Uykudan bir saat önce tüm ekranlar karartılmalı.

**“Ekransız zamanlar” belirlenmeli. Tüm aile fertleri kahvaltı, öğlen yemeği ve en önemlisi akşam yemeğinde ekranları karartmalı. Bu ekransız zamanların önceden belirlenmesine özen gösterilmeli.

**“Ekransız mekânlar” belirlenmeli. İmkânlar ölçüsünde evin bir odası ya da bir köşesinin ekransız mekân olarak belirlenmesi gerekiyor.

Biliyor musunuz?

**Yoksunluk durumu; bağımlı öğrencilerin % 74,5’inde saptanırken bağımlı olmayanların % 10,5’inde saptanmıştır.

**İnternette geçirdiği zamanı gizlemek için yalan söyleme; bağımlı öğrencilerin % 38’inde saptanırken, bağımlı olmayanların % 4’ünde saptanmıştır.

**İnternette geçirdiği zamandan suçluluk duyma, bağımlı öğrencilerin % 33’ünde saptanırken, bağımlı olmayanların % 4,3’ünde saptanmıştır.

Ne yapmalı?

**Çocuklarınızı arkadaşları ile doğal yollardan görüşmeleri için yönlendirin, akran grupları içerisinde sosyalleşmesini sağlayın.

**Çocuklarınızı yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirin. Bunu yaparken de okul rehberlik servisi ve okuldaki öğretmenleriyle iş birliği içinde olmayı unutmayın.

**Çocuğunuzun okul da ve sosyal çevrede arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, onları bir araya getirecek aktivite planlayın.

**Çocuğunuzun bilgisayar kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın.

**Çocuğunuzun oto kontrolünü ve kendi farkındalığını destekleyici yardımlarda bulunun.

**Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin.

**Uzun süreli bilgisayar kullanan çocuğunuzu engelleyemiyorsanız mutlaka uzman yardımı alın.

**İnternet kullanmadığı zamanları iyi değerlendirerek yoksunluğunu azaltmaya çalışın.

**Çocuğunuza iyi bir model olun, çünkü çocuğuz davranışlarının büyük bir çoğunluğunu sizden öğrenir. Bu nedenle bu bağımlılıktan çocuklarımızı kurtarmak için anne ve babalara, çocuk yetiştiren herkese büyük bir sorumluluk düşüyor.

**Bilgisayarı evin ortak kullanım alanına yerleştirmeye çalışın.

Ne yapmamalı?

**Akıllı telefon/tablet vs. gibi aletleri çocukları teselli etmek, susturmak için asla kullanmayın.

**Çocukların kontrolsüz ve uzun süre internet kullanmasına izin vermeyin.

**Yemek ve çay saatlerinde bilgisayar başındaki çocuğa servis yapmayın, size katılmasını sağlayın.

**TV veya internet benzeri teknolojik alet merkezli ev düzeni kurmayın.

**Çocuğa ceza olarak, bütün teknoloji aletlerini tamamen ortadan kaldırmayın. Çünkü bu hareketiniz davranışını söndürmeyecek aksine daha da harlayacaktır (artıracak).

**Çocuğunuzun karşısında, ondan yapasını istemediğiniz şeyleri yapmayın, tutarlı olun.

Not: Bu yazının hazırlanmasında Psikolojik Danışman Mustafa KALAYLI ve Selçuk ŞİRİN'in katkıları başta olmak üzere birçok kaynaktan faydalanılmış olup hastalık, rehberlik, teknoloji bağımlılığı, teknoloji bağımlılığı nedir, teknoloji bağımlılığı zararları,teknoloji bağımlılığının belirtileri, teknoloji bağımlılığını önleme ile ilgilidir.

Yazı Duyurusu